KHÁI NIỆM VÁN KHUÔN

   Ván khuôn (ván khuôn) là khuôn mẫu tạm thời bằng gỗ, kim  loại, hoặc các vật liệu khác được gia công nhằm tạo hình thù các kết cấu bê tông hoặc bê tông cốt thép. Sau khi bê tông đông cứng chúng được đem đi sử dụng vào công trình khác. Ván khuôn là một công cụ thi công rất cần thiết và quan trọng cho việc đúc bê tông tại hiện trường cũng như trong nhà máy. vì vậy khi chế tạo, sử dụng ván khuôn cần đáp ứng được những yêu cầu nhất định.
   Ván khuôn có hai chức năng chủ yếu:
   - Chống lực đẩy của bê tông ướt và đảm bảo kích thước hình học theo thiết kế của cấu kiện bê tông;
   - Quyết định chất lượng bề mặt bê tông.
   Ván khuôn được định vị theo vị trí thiết kế nhờ giàn giáo, hoặc các phương tiện chống đỡ khác
   Đa số ván khuôn làm bằng gỗ hoặc bằng kim loại, được sản xuất trong nhà máy, công xưởng hoặc tại hiện trường lắp ráp. Dù tạo ở đâu, ván khuôn cũng phải đáp ứng các yêu cầu chủ yếu sau:
   - Phải chế tạo đúng theo kích thước của các bộ phận kết cấu công trình;
   - Phải bền, cứng, ổn định, không cong, không vênh;
   - Phải gọn, nhẹ, tiện dụng và dễ tháo lắp;
   - Phải sử dụng được nhiều lần. Đối với ván khuôn gỗ phải dùng được 3-7 lần; ván khuôn bằng kim loại phải dùng được từ 50-200 lần. Để sử dụng được nhiều lần, sau khi dùng xong phải được cạo tẩy sạch sẽ; và bôi dầu mỡ với các ván khuôn bằng kim loại, cất vào những nơi khô ráo.

   Ván khuôn là công trình tạm, hầu hết chỉ phục vụ cho việc đổ bê tông mà không giữ lại ở công trình. trong khuôn hỗn hợp vữa bê tông đông cứng dần. Sau khi bê tông đạt đến cường độ cho phép, ván khuôn được tháo ra. Có những trường hợp ván khuôn không được tháo ra mà để ở lại kết cấu (gọi là ván khuôn lưu hay ván khuôn chết).
   Ván khuôn ảnh hưởng nhiều đến thời gian thi công, đến chi phí và chất lượng công trình. Nhiều nhà thiết kế chỉ quan tâm đến việc lựa chọn kết cấu công trình sao cho chi phí về vật liệu bê tông và sắt thép hạ nhất, mà không chú trọng đến yếu tố ván khuôn và biện pháp đúc bê tông công trình. Trong một số bộ phận công trình, kinh phí cho công tác ván khuôn còn cao hơn kinh phí cho vật tư bê tông và sắt thép của bộ phận công trình đó.
   Ván khuôn tuy chỉ là một kết cấu tạo hình và chống đỡ tạm thời, nhưng người thiết kế vẫn phải có trách nhiệm tạo dựng hệ kết cấu tạm thời đó, phải đảm bảo vững chắc, ổn định và an toàn. Đã có những trường hợp ván khuôn bị bung, bể trong lúc đúc bê tông hoặc cơn lốc làm bay cả hệ thống ván khuôn. Mọi sự cố về ván khuôn dù nhỏ cũng làm trì hoãn thi công, làm tăng giá thành công trình và gây hại cho người.
   Thành phần ván khuôn bao gồm:
   - Ván mặt là phần tiếp xúc trực tiếp với bê tông, quyết định hình dạng, kích thước và chất lượng bề mặt kết cấu;
   - Sườn cứng liên kết với ván mặt tăng độ cứng cho ván khuôn;
   - Các phụ kiện ván khuôn liên kết dùng để liên kết các tấm ván khuôn với nhau trong cùng một mặt phẳng hoặc ở những mặt phẳng khác nhau, liên kết ván khuôn với hệ chống đỡ.